Kryzys gospodarek państw wysokorozwiniętych, w tym zawirowania w strefie EURO, wyznaczają znacząco odmienne, niż do tej pory, warunki dla tworzenia strategii rozwoju UE. Ważną jej częścią jest przyjęty zbiór dyrektyw, wytycznych i projektów z szeroko rozumianego obszaru polityki klimatycznej. Część z nich, mimo że wiąże się z poniesieniem bardzo dużych kosztów ekonomicznych i społecznych znajduje racjonalną argumentację. Jednakże istotną część tych postulatów trudno uznać za rozwiązania optymalne. Jeśli dodać, że w dotychczasowych rozstrzygnięciach nie ustrzeżono się wielu błędów, prowadzących do dysproporcji w rozkładzie ich kosztów pomiędzy państwa członkowskie, to sygnalizowany zamiar zaostrzenia wymogów ochrony klimatu jeszcze je pogłębi.

Bez należytej rozwagi we wprowadzaniu polityki ochrony środowiska, bez zachowania proporcji w wysiłkach i kosztach oraz bez odłożenia zamiarów niesprawdzonych rozwiązań, dyskryminacja gospodarek części krajów UE pogłębi się, ze wszystkimi tego konsekwencjami społecznymi.
ZAŁOŻENIA DO ENERGY ROAD MAP 2050 WNOSZĄ WIELE WYZWAŃ DLA GOSPODAREK KRAJÓW UE, WYZWAŃ NA MIARĘ GŁĘBOKICH PRZEMIAN FILOZOFII BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO, ROZUMIANEGO JAKO ZAPEWNIENIE STABILNYCH ŹRÓDEŁ POZYSKIWANIA ENERGII, PRZY POSZANOWANIU ŚRODOWISKA NATURALNEGO.
Część wyzwań, choć kosztowna i trudna jest tak oczywista, że nie wymaga uzasadnienia. Wynika także w znacznej mierze z przyjętych do tej pory zobowiązań międzynarodowych. UE wyznaczyła również cele, z którymi trudno się zgodzić, ze względu na ogromne koszty ekonomiczne oraz brak naukowo potwierdzonej racjonalności. Tyczy to polityki dekarbonizacji w kontekście zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, ale prowadzona jako cel sam w sobie. W istocie wdrożenie planów UE powoduje konieczność sięgania po wysokosprawne technologie produkcji energii elektrycznej, produkcję rozproszoną z wykorzystaniem dorobku elektroniki i biotechnologii, z ekonomiką konsumencką, z przebudową infrastruktury sieciowej, w tym zarządzania energią. Tu jawią się co najmniej dwa zasadnicze aspekty tych działań. Z jednej strony jest to wielka szansa dla gospodarki na wchłonięcie innowacyjnych technologii, z drugiej jednak strony spowoduje gwałtowny wzrost cen energii elektrycznej i ciepła.
Z POWYŻSZYCH WYZWAŃ, POŻYTKI MOGĄ WNIEŚĆ PRZEDR WSZYSTKIM KRAJE I FIRMY ENERGETYCZNE O NISKIEJ EMISYJNOŚCI CO2, PRZEMYSŁ PRACUJĄCEJ NA RZECZ ENERGETYKI OZE I JĄDROWEJ, A TAKŻE PRODUCENCI ENERGOOSZCZĘDNYCH TECHNOLOGII I PRODUKTÓW. PRZEGRANYMI BĘDĄ KRAJE I FIRMY O WYSOKIEJ EMISYJNOŚCI CO2, GÓRNICTWO I ZWIĄZANY Z NIM PRZEMYSŁ ORAZ KRAJE O WARUNKACH KLIMATYCZNYCH I ZASOBACH NIESPRZYJAJĄCYCH ROZWOJOWY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ.
Bez należytej rozwagi zarówno co do zasadności proponowanego zaostrzenia wymogów klimatycznych, w tym przede wszystkim polityki dekarbonizacji jako celu samego w sobie, należy oczekiwać:
zagrożeń bezpieczeństwa energetycznego, niepewności co do strategicznych kierunków rozwoju energetyki ze skutkami dla wielu gałęzi gospodarki, negatywnych skutków społecznych spowodowanych wzrostem cen, alokacji w skali świata produktów bez kosztów ograniczeń emisji (tzw. ucieczka CO2 poza granice UE) oraz znaczącego pogorszenia pozycji konkurencyjnej unijnych przedsiębiorstw.
Dla wielu krajów UE o znaczącym udziale paliw stałych w produkcji energii elektrycznej, w tym przede wszystkim Polski, może to oznaczać: znaczący wzrost kosztów wytwarzania i cen energii i spadek dochodów mieszkańców, trwałe pogorszenie konkurencyjności gospodarki i wzrost bezrobocia oraz ubóstwo energetyczne z wysoką inflację.
Brak gwarancji zachowania proporcji – solidarności pomiędzy krajami UE – energetycznego stawia kraje tzw. nowej UE na przegranej pozycji. Jeśli dodać z dotychczasowej praktyki wdrażania polityki klimatycznej UE:
słabość podstaw naukowych,
wybiórczy charakter wdrażanej polityki UE w stosunku do celów,
eliminowanie technologii węglowych co do zasady, blokowanie gazu łupkowego,
wymuszanie stosowania technologii CCS,
podbijanie cen energii przez aukcjoning,
tworzenie mechanizmów para podatkowych o zasięgu ponadkrajowym – ryzyko utraty przychodów z aukcji,
nieprzewidywalność dalszych działań, brak kontroli nad przyszłymi zmianami,

TO KONIECZNYM STAJE SIĘ OBWAROWANIE PROCEDOWANIA ENERGY ROAD MAP 2050 WARUNKAMI:
przeprowadzania konsultacji proponowanych przez unijne instytucje polityk klimatyczno-energetycznych, z pełną reprezentacją środowisk gospodarczych Unii Europejskiej, wyzbywając się dotychczasowej wybiórczości,
wypracowania podziału kosztów realizacji nowych unijnych celów między poszczególne kraje członkowskie w równych proporcjach, odnoszonych do ich PKB liczonego na głowę mieszkańca,
rozdziału korzyści wynikających z realizacji przez UE długoterminowej polityki energetyczno-klimatycznej w formie np. takiej samej ilości powstających dodatkowych nowych miejsc pracy w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców, także w aspekcie jakościowym,
odejścia od polityki dekarbonizacji jako celu samego w sobie, ale nie z oceny jej przystosowań do wymogów klimatycznych,
odstąpienia od wymuszeń technologii CCS do czasu potwierdzenia jej zasadności,
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w skali całej UE.
Dla ubezpieczenia bezpieczeństwa energetycznego krajów członkowskich ,z uwzględnieniem charakteru ich zasobów naturalnych należałoby wskazać możliwość wykorzystania zapisu w Traktacie Założycielskim stanowiącym o tym, że działania i decyzje UE nie mogą szkodzić żadnemu z państw członkowskich.
opr. M.Trubalski